Trung Quốc xoa dịu Mỹ ở Biển Đông

Ngày 16-6, tại buổi họp báo ở Bắc Kinh, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Lục Khảng thông báo công trình bồi đắp các đảo trên Biển Đông sắp hoàn tất, tiếp theo đó sẽ triển khai xây dựng cơ sở hạ tầng để “thực hiện các chức năng liên quan”.

Người phát ngôn vẫn ra rả luận điệu xây dựng ở quần đảo Nam Sa (cách gọi của Trung Quốc về quần đảo Trường Sa của Việt Nam) là “hợp tình, hợp lý và hợp pháp, không nhằm vào bất kỳ quốc gia nào, không ảnh hưởng đến tự do hàng hải và hàng không, không ảnh hưởng đến môi trường sinh thái biển”.

Người phát ngôn ngang nhiên thừa nhận rằng công trình nạo vét ở Biển Đông nhằm lập nơi đồn trú và đáp ứng một số chức năng phòng vệ quân sự.

Nhân dịp này, Trung Quốc đã công bố ảnh vệ tinh về đá Chữ Thập sau khi hoàn tất bồi đắp.

Tân Hoa xã lưu ý đá Chữ Thập sau khi hoàn tất bồi đắp sẽ trở thành đảo lớn nhất ở quần đảo Trường Sa, gấp 120 lần so với đảo Ba Bình hiện nay.

Trung Quốc công bố ảnh đá Chữ Thập sau khi hoàn tất bồi đắp. (Ảnh: THX)

Báo New York Times nhận định thông báo của phía Trung Quốc có thể hiểu là họ sẽ ngừng cải tạo đất trên các đảo. Tuy nhiên, hành động này của Trung Quốc chỉ nhằm xoa dịu Mỹ mà thôi.

Chuyên gia Carl Thayer ở Học viện Quốc phòng Úc nhận định Trung Quốc sắp giảm dần hoạt động tôn tạo các đảo trên Biển Đông trước chuyến thăm Mỹ của Chủ tịch Tập Cận Bình dự kiến vào tháng 9.

Trong khi đó tại Philippines, Thẩm phán Tòa án Tối cao Antonio Carpio đã chỉ trích Trung Quốc tại diễn đàn “Hướng tới hành động chung - Bảo vệ an ninh và lợi ích hàng hải ở châu Á thông qua hợp tác khu vực” ở TP Pasig hôm 15-6.

Ông nói: “Trung Quốc đã phá hủy bảy rạn san hô trong chưa đầy hai tháng. 70% nguồn cá của Philippines sản sinh ở đây… Đây là nguồn thực phẩm chính của chúng tôi nhưng Trung Quốc không hề quan tâm điều đó”. Theo báo The Manila Times, ông đã đề nghị chính phủ Philippines yêu cầu tòa trọng tài thường trực của LHQ ban hành một số biện pháp khẩn cấp tạm thời buộc Trung Quốc ngừng cải tạo đất nhằm ngăn chặn nguy cơ hủy hoại môi trường biển.

Dự kiến ông sẽ bay tới La Haye (Hà Lan) vào tháng 7 tới để tham gia phiên điều trần do tòa trọng tài thường trực tổ chức để giải quyết đơn của Philippines kiện “đường chín đoạn” của Trung Quốc từ năm 2013.

Với đầu đề “Thảm họa sinh thái ở Biển Đông”, tạp chí Slate (Mỹ) ngày 15-6 đã khẳng định hoạt động bồi đắp các đảo nhân tạo của Trung Quốc trên Biển Đông đang hủy hoại hệ sinh thái san hô quý giá nhất và không gì thay thế được.

Báo lưu ý quần đảo Trường Sa có tới 571 loài san hô, tạo môi trường tốt cho rất nhiều loài cá sinh sản và phát triển. Sau đó đến lượt cá trở thành nguồn nuôi sống ngư dân.

Tiến sĩ sinh học Alan Freidlander ở ĐH Hawaii nhận xét: “Nạo vét và xây dựng trên các rạn san hô ở Biển Đông đang gây thiệt hại khó khắc phục cho một trong các hệ sinh thái phong phú nhất hành tinh”.

Chuyên gia Jay L. Batongbacal, Giám đốc Viện Nghiên cứu biển và luật biển thuộc ĐH Philippines, ghi nhận quá trình tôn tạo đảo nhân tạo cũng phá hủy khu vực xung quanh các rạn san hô.

Ước tính có gần 311ha rạn sạn hô bị phá hủy, gây thiệt hại kinh tế hằng năm 110 triệu USD.

Ngày 15-6, người phát ngôn tổng thống Philippines đã chỉ trích Phó Đại sứ Trung Quốc tại LHQ Vương Dân cứ ngụy biện hoạt động cải tạo của Trung Quốc ở Biển Đông là “hợp tình, hợp lý và hợp pháp”. Người phát ngôn khẳng định Philippines sẽ tiếp tục đấu tranh đến cùng, chủ yếu xoáy vào khía cạnh hủy hoại môi trường do hoạt động cải tạo đất trái phép của Bắc Kinh trên Biển Đông. 104 km2 là tổng diện tích trên đá Chữ Thập sau khi Trung Quốc hoàn tất bồi đắp. Theo Tân Hoa xã, trong đó đất liền rộng 62 km2, hồ nước ngọt 6,5 km2, cảng biển 35,5 km2. Dự toán chi phí cải tạo đất là 73,6 tỉ nhân dân tệ (256.864 tỉ đồng VN).